Verslag Syrië debat; wel of niet militair ingrijpen?

Maandag 9 september organiseerde de PvdA in samenwerking met de Foundation Max van der Stoel een debat over de situatie in Syrië. Lees hier het verslag van deze avond.

In Syrië heeft de oorlog een nieuw dieptepunt bereikt met het mogelijk gebruik van chemische wapens door president Assad. De internationale gemeenschap heeft een ‘responsibility to protect’, maar is tot op heden niet in staat dit waar te maken. In de VS wordt gedebatteerd over militaire actie. Is militair ingrijpen een optie? Hoe belangrijk is een volkenrechtelijk mandaat van de VN? Wat kunnen de regionale gevolgen zijn van een verdere escalatie van het conflict? Over deze en andere vragen voerden we het debat in Amsterdam West.

De betrokkenheid bij Syrië is groot, zo bleek gisteravond in Midwest in Amsterdam. De zaal was helemaal vol en, zoals wel vaker bij de PvdA, de meningen verdeeld en emotioneel. De bijna niet te bevatten ellende in Syrië komt al tweeënhalf jaar onze huiskamers binnen met indringende beelden. Mannen, vrouwen, kinderen, in totaal al meer dan 100.000 mensen, zijn omgekomen. Gespreksleider Fouad Sidali verwoordde de stemming in de zaal goed toen hij zei: “De vraag is niet of we iets gaan doen, maar wat we gaan doen.”

PvdA buitenlandwoordvoerder Michiel Servaes benadrukte het belang van een zorgvuldig proces. De inzet van gifgas kan natuurlijk niet getolereerd worden, maar tegelijkertijd zijn er nu nog veel vragen onbeantwoord. Eerst moeten de VN inspecteurs hun onderzoek afronden, ook moeten andere landen die informatie zeggen te hebben die delen en daarna is de VN-Veiligheidsraad weer aan zet. Michiel formuleerde drie criteria voor een mogelijke internationale reactie waaraan zoveel mogelijk dient te worden voldaan: bewijslast, legitimiteit en effectiviteit.

Khaled Al Haj Saleh, dissident uit Syrië, bepleitte juist wel een militaire actie, aangezien dat de enige manier is om het regime van Assad te verzwakken en het aantal burgerslachtoffers te doen verminderen. Ook Khaled benadrukte dat een uiteindelijke oplossing alleen een politieke oplossing kan zijn. Het opvoeren van de druk door te dreigen met militaire actie kan daar wel aan bijdragen en hij betreurde het dat de internationale gemeenschap niet eerder de druk zo heeft opgevoerd.

Kirsten Meijer, internationaal secretaris van de PvdA, ging aan de hand van de resolutie “Met het gezicht naar de wereld” (2012) en de resolutie “Vreedzaam veilig” (2005) nader in op de visie van de PvdA ten aanzien van het gebruik van geweld. Een volkenrechtelijk mandaat wordt bij voorkeur verkregen door de VN Veiligheidsraad, maar als deze er door interne verdeeldheid niet uitkomt kan een humanitaire noodsituatie toch reden zijn om in te grijpen. Een volkenrechtelijk mandaat kan in dat geval ook gevonden worden in de rechten van de mens en het VN beginsel “responsibility to protect”. Blijft van belang dat het doel helder moet zijn en er een aantoonbare en redelijke kans op succes moet zijn, hoe rechtmatig de doelen ook zijn. Over dat laatste is nu onvoldoende duidelijkheid.

Met de zaal werd verder gedebatteerd over de mogelijke doelstellingen en risico’s van militair ingrijpen. Er waren zorgen over de radicale oppositie, de effecten van militaire actie voor de gehele regio en de vraag of alleen het straffen voor gebruik van chemische wapens voldoende reden is om in te grijpen. Tegelijkertijd heerste er een sterk gevoel dat de wereld niet stil kan toekijken en dat met gerichte actie er wel een bijdrage geleverd kan worden aan de bescherming van burgers.

Naast de discussie over al dan niet militair ingrijpen kwam de situatie van de miljoenen Syrische vluchtelingen aan bod. Michiel gaf aan dat de PvdA al het mogelijke wil doen om de vele vluchtelingen hulp en opvang te bieden. Het overgrote deel van die opvang kan alleen maar in de regio plaatsvinden, maar Nederland en andere Europese landen moeten ook bereid zijn om zeer kwetsbare vluchtelingen hier onderdak te bieden. (Lees hier de blog van woordvoerder Marit Maij over deze kwestie).

De komende weken zal blijken hoe de situatie zich verder ontwikkelt. Hou de internationale website van de PvdA in de gaten voor blogs van onze woordvoerders, standpunten en andere internationale activiteiten.

Het debat over Syrië werd georganiseerd door de PvdA Amsterdam West, de Foundation Max van der Stoel en het internationaal secretariaat van de PvdA.