Beter praten dan slaan
Kort geleden was ik een hele dag bij het bekende Huygens College op het WG-terrein. Ik zat bij de laatste sessie van de ‘Socratische gesprekken’ met leerlingen uit de derde klas. Duidelijk was dat er in de voorgaande bijeenkomsten iets was gebeurd. Het werd me duidelijk wat en ook wat dat betekende voor die leerlingen.
Geen flauwekul
De leerlingen spraken al een aantal weken met een gecertificeerde Socratische gespreksleider over hoe het echt met ze gaat; over hun leven, hun verwachtingen, hun zorgen. Het bleek dat de ze elkaar buitengewoon slecht kenden, ondanks dat ze al jaren met elkaar in de klas zaten.
De gespreksleider deed het heel goed. Hij benaderde de leerlingen met respect. Ze gingen echt met elkaar in gesprek, hij nam geen genoegen met flauwekul. Duidelijk werd me dat de leerlingen gesproken hadden over hun situatie thuis; vaak werden ze geslagen en slecht verzorgd. Een jongen dreigde crimineel te worden, een meisje liep aan tegen haar verstikkende vader. Er zaten kinderen van politieke vluchtelingen bij met getraumatiseerde ouders. Allemaal heftige problematiek voor kinderen van 14/15 jaar. Duidelijk is dat deze kinderen veel voor hun kiezen krijgen.
De kinderen voelden zich gehoord
Vooral opvallend vond ik het dat ze nooit geleerd hadden hier goed mee om te gaan. Ze keren zich vaak naar binnen of worden agressief. Maar nu konden ze er wel goed over praten. In die laatste sessie zag ik goed wat de opbrengst was.
De directie van het Huygens vertelde me ook wat de impact was van die rust en aandacht. Het gevoel van veiligheid was vergroot door die gesprekken, de leerlingen voelden zich gehoord en meer thuis op school.
Verongelijkt, weggezet en minderwaardig
Het meest opvallend vind ik dat die kinderen zoveel meemaken, maar nauwelijks woorden hebben voor hun situatie. Het was onroerend om te zien dat ze daar nu wel over spraken; dit vak is er voor hen om zich te uiten. De docent vertelde ook dat hij vroeger door zijn broers werd geslagen, zijn ouders vonden dan dat hij dat verdiend had. Voor veel kinderen was dit herkenbaar.
Ze voelen zich vaak verongelijkt, weggezet en minderwaardig. Ze reageren daardoor makkelijker agressief dan dat ze praten of begrip tonen. Het is makkelijk om alleen te reageren op de overlast en agressie die deze jongeren ook laten zien. Maar het is ook aan ons om te investeren in vaardigheden voor deze jongeren die hen helpt conflicten op te lossen. Wat mij betreft is dit type van nadenken, je uiten en discussiëren broodnodig.